Psychological Science dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre alkollü içkiler ile ilgili her türlü imajlar (buna reklam da dahil) içki içmeyen insanlarda da saldırganlık duygusu uyandırıyor.
Araştırma Missouri-Columbia Üniversitesinde yürütülmüş. Denek olarak seçilen 246 öğrenci laboratuar ortamında bir dizi deneysel teste tabi tutulmuş. Araştırmayı yürütenler öncelikle alkol tüketimi ile saldırgan davranışlar arasındaki ilişkiyi incelemek için yola çıkmışlar. Ama araştırma sonucunda alkolün içmeyenler üzerinde de saldırganlık etkisi yarattığı bulgusuna ulaşmışlar.
Deneylerin birinde 121 öğrenciye bira şişesi gibi alkol ile ilgili obje ve görüntülerin yanı sıra, silah ve çimen gibi doğa ile ilgili görüntü ve objeler gösterip semantic bir test uygulamışlar. Bir başka testte ise denekler iki gruba ayrılarak bir kısmına bira, şarap, viski markalarına ait altı adet reklam göstermişler. Diğer denek grubuna ise sadece sıradan reklamlar göstermişler. Bu testler sonucunda alkollü içecek ile ilgili reklamlar ve objelerin insanlarda saldırganlık duygusu yarattığını saptamışlar.
Bu araştırmadan sonra reklamcılar ile akademisyenler arasında ciddi bir tartışma başlamış. Reklamcılar akademisyenlerin bu bulgularının doğruluğunu sorgularken, akademisyenlerin talebi ise reklamcıların alkollü ürün reklamı hazırlarken bu bulguları dikkate almaları. Reklamcıların temel kaygısı ise, bu araştırmanın daha büyük ölçekte yapılıp sonuçlarının doğrulanması. Bu durumda Amerikan Hükümeti, sigara reklamlarında olduğu gibi alkollü içecek reklamlarında da bir dizi yasaklamalar getirebilir.
Benim bu araştırmaya ilgim ise, bulguların farklı kültürlere göre değişiklik gösterip göstermeyeceği yönünde. Örneğin, rakı içmenin bizim kültürümüzde yeri çok farklıdır. Bazı kesimler tarafından rakı içme kültürü “İstanbul Beyefendiliği” olarak tanımlanır. Bu konuda bir sürü kitap ve makale yayınlanmıştır. Acaba söz konusu araştırma Türkiye’de yapılsaydı aynı sonuçlara ulaşılabilir miydi? Bu sorunun cevabını bilmiyorum ama özelleştirmeden sonra ortaya çıkan bu kadar çok rakı markasının olduğu bir ortamda araştırmaya değer diye düşünüyorum.
