Bu derginin editörü sayın Özlem Soylu hem eski bir mesai arkadaşım hem de benim manevi kızımdır. Aylardır benden bu dergi için bir yazı yazmamı istiyor, ben de aramızdaki yakınlığa güvenerek sürekli erteliyordum. Ama artık kaçacak yerim kalmadığını gördüm.
Özlem’i memnun etmek için farklı bir yazı yazmam gerektiğini biliyorum. Bu sektörle ilgili bir çok araştırma yapıldı ve yayınlandı. Ben ne yazabilirim diye düşünürken bu sektörün yıllara göre reklam harcamalarını inceleyip yorumlama fikri aklıma geldi. Umarım bu dergiyi okuyanların işine yarar.
Önce yıllara göre reklam harcamalarının dağılımına bir bakalım. Burada kullandığım verilerin tümü Bileşim Medya tarafından hazırlanmaktadır. Harcamaların değeri tarife fiyatı üzerinden hesaplandığından gerçek durumu ifade etmeyebilir ama trendi görmek açısından uygun verilerdir.
Bu veriler göre Turzim Sektörü 2000 yılında toplam 120 milyon Dolar reklam harcaması yapmış. Bu harcamalar 2001 yılında 70 milyon Dolara düşmüş ve 2002’den itibaren artışa geçmiştir. 2002 yılında 84 milyon dolara ulaşan reklam harcamaları 2003 yılında 121, 2004 yılında ise 179 milyon Dolara ulaşmış.
Şimdi de bu analizi TV, Gazete ve Dergi harcamaları için ayrı ayrı yapalım: Sektörün TV reklam faaliyetlerini incelerken bu kez yayınlanan reklam sürelerini baz alacağım. Böylece diğer sektörlerle mukayese imkanı elde ederiz .
Turizm sektörü 2000 yılında toplam 233,138 saniye reklam yayınlatmış. Aynen bir önceki grafiğimizde olduğu gibi 2001 yılında Tv reklamlarında dramatik bir düşüş yaşanmış ve 2002 den itibaren tırmanışa geçmiş. 2003 yılında ise TV’de yayınlanan reklam süreleri inanılmaz bir artış göstererek 635,709 saniyeye ulaşmış. 2004 yılında ise bir önceki yıla göre küçük bir düşüş yaşanmış.
TV’de yayınlanan reklam sürelerinin 2003 yılında büyük bir şıçrama göstermesinin temel nedeni World of Wonders – TV8 ilişkisi gibi TV’lerle aynı holding ya da grup bünyesinde bulunan turizm şirketlerinin yaptığı hamledir. Bu hamle genel olarak grup içi faturalamalarla çözüldüğünden gerçek bir reklam harcaması ortaya çıkarmasa da gerçek birer reklam faaliyetidirler.
Şimdi de turizm sektörünün 2003 yılındaki bu şıçramasının, toplam reklam harcamaları ya da faailyetleri içinde nasıl bir konum sağladığını inceleyelim. Turizm sektörü 2000 yılında reklam yapan tüm sektörler sıralamasında 17. sıradayken 2001’de 20. sıraya düşmüş. 2002 yılında 19. sıraya yükselen sektör, 2003 yılında 22. sıraya gerilemiş. Yani 2003 yılında tüm sektörlerde bir patlama yaşanmış. 2003 yılının tüm ekonomi için bir take-off yılı olduğunu hatırlamamız reklam harcamalarındaki bu gelişmenin de nedenini açıklıyor.
Turizm Sektörünün TV Reklamları
Sıralamasındaki Yeri
•YIL SIRA
•————————-
•2000 17
•2001 20
•2002 19
•2003 22
•2004 21
Turizm sektörü gazete ve dergi reklam faaliyetlerinde de TV’ye benzer bir eğri yakalamış. 2001 yılında bir önceki yıla göre bir düşüş yaşanmış ve 2003’den itibaren tekrar tırmanışa geçmiş. Ama gazete ve dergilere verilen reklamlarda TV’de gördüğümüz türden büyük düşüş veya artışlar yaşanmamış. Yani 2000 yılından 2001’e geçerken bir düşüş yaşanmış ama bu düşüş TV’deki kadar dramatik değil. Buna karşın 2003 yılındaki artış da TV’deki gibi olağanüstü değil. Turizm sektörü gazete ve dergilerdeki reklam faaliyetlerine kriz yıllarında bile istikrarlı bir şekilde devam etmiş.
Turizm sektörünün basındaki konumu TV’ye göre daha iyi görünüyor. Basında yapılan turizm reklamları tüm sektörler sıralamasında 2000 yılında 11. sıradayken 2001 yılında 9.sıraya yükselmiş. Bu da turizm sektörünün basın ilan ve reklamlarında diğer sektörlere göre daha az bir azalma yaşandığını gösteriyor. 2002 yılında ise sırala yine 10.luğa gerilemişken 2003’te 9 ve 2004’e 8.liğe yükselmiş.
İlk bakışta buraya kadar sunduğumuz rakamların etkileyici olduğu kesin. Peki bu yoğunluktaki reklam faaliyeti yeterli midir ? Bu soruya turizmciler cevap verecekler. Sadece bir karşılaştırma olsun diye hatırlatayım, tüm turizm sektörünün reklam harcamaları, Unilever, P&G, Ülker gibi firmaların harcamalarının beşte biri kadar değil.
