Geçtiğimiz yıl en çok reklam alan program tiplerinin başında Yerli Diziler gelmekte. 2005 yılında yayınlanan yerli dizilerde toplam 10,335,659 saniye, Yabancı dizilerde ise toplam 5,726,725 saniye reklam yayınlanmış. Geçtiğimiz yıl, 30 TV kanalında yayınlanan reklamların toplamı ise 77,802,042 saniye. Yani toplam reklamların %20,6 sı yerli ve yabancı dizilere ayrılmış. Reklam pastasından böyle büyük bir pay alan bir program tipolojisinin özel olarak incelenmesi gerektiğini düşünüyorum.
Televizyonlarda program tipolojisi trendleri her iki-üç yılda bir değişiyor. Bir dönem müzik-eğlence programları çok revaçta idi. Hemen hemen tüm kanalların “kendine özgü” müzik eğlence programı vardı. Daha sonra bu tipolojiden yeni bir tür doğdu : Televole tarzı dedikodu ve magazin programları. Bu türü yarışma programları izledi. Önceleri hem kültürel içerikli yarışma programları söz konusu iken sonra bu tür yerini “Star Yaratma” programlarına bıraktı. Ama maalesef, ne pop, ne türkü ne de tiyatro dalında ihyiyacımız olan starlar yetişmedi. Bu arada, “Biri bizi gözetliyor” tarzı programları da unutmayalım. Son iki yılın trendi ise diziler, özellikle de yerli diziler.
İsterseniz şimdi de, geçtiğimiz yıl televizyonlarda ne kadar dizi izlediğimize bir göz atalım: Şaşıracaksınız ama, geçtiğimiz yıl tam 617 dizi ekranlarda izleyicinin beğenisine sunulmuş. Bunların 385 tanesi yerli, 232 tanesi ise yabancı. Otuz adet televizyon kanalı için bu sayıda dizi üretmek doğru mu? Bu dizilerin bir çoğu televizyon kanalları ile ratinge dayalı anlaşma yapıyorlar. Umulan ratingi almadıkları zaman da yayından kaldırılıyorlar. Geçtiğimiz yıl, daha üçüncü bölümü yayınlanmadan kaldırılan dizilere şahit olduk. Böyle bir israfa dünyanın hiç bir yerinde rastlayamazsınız. Ama bu trendin 2006 yılında da devam edeceğini tahmin ediyoruz. Bu yılın ilk ayında, yayında olan yerli dizi sayısı 116, yabancı dizi sayısı ise 91 idi.
Geçtiğimiz yıl en çok dizi yayına sokan TV kanallarını da bir hatırlamakta yarar var; Bu konuda başı Show TV çekiyor. 2005 yılında Show TV’de 56’sı yerli, 12’si yabancı olmak üzere toplam 68 dizi yayına girmiş. Bu kanalı sırasıyla; ATV (65 dizi), Kanal D (67 dizi) ve TGRT (62 dizi) izliyor.
TV’lerin tek kusuru dizi israfı ile sınırlı değil. Aynı diziyi, seyirciyi bıktırana kadar ekrana getirmek de ayrı bir kusur. Bir dizi beğenildiği zaman derhal rakip kanallar, bu diziyi kendi kanallarına transfer etmek için harekete geçiyorlar. Elindeki diziyi kaybeden kanalın intikamı ise acı oluyor; Elindeki eski bölümleri tekrar tekrar ekrana getirerek rakibini ve de doğal olarak diziyi öldürmeye çalışıyorlar. Örneğin, Çocuklar Duymasın adlı dizi geçtiğimiz yıl tekrar gösterilen bölümleri ile birlikte tam 382 kez ekrana gelmiş. Bu durum reklamvereni rahatsız etmemiş ki , söz konusu diziye tam 515,071 saniye reklam vermişler. En Son Babalar Duyar dizisi farklı mı? O da 366 kez ekrana gelmiş ve toplam 470,270 saniye reklam almış.
Yabancı dizilerde de benzer bir politika karşımıza çıkıyor. Örneğin, Fraiser adlı dizi tam 1,034 (yazıyla: binotuzdört) kez ekran gelmiş ve toplam 149,072 saniye reklam almış. Sevilen dizilerden Friends ise 1,031 kez ekrana gelmiş ve 248,074 saniye reklam almış. (Daha fazlasını yazmayı içim kaldırmıyor. İlgilenenler lütfen ilgili grafiklere baksınlar.)
Kimse boşuna AGB ratinglerinin program kalitesini olumsuz etkilediğini iddia etmesin. Bu kadar tekrara karşın, bu dizilere bu kadar çok reklam veriliyorsa herkesin çuvaldızı önce kendisine batırması lazım.
